فنوکسی اتانول چیست؟
فنوکسی اتانول با نام لاتین Phenoxyethanol از جمله ترکیبات شیمیایی کاربردی محسوب می شود که کاربردهای گسترده ای دارد.
اگر به اطراف خود نگاهی دقیق بیاندازید، می توانید محصولات صنعتی که حاوی این ماده شیمیایی است را مشاهده کنید.
این ماده شیمیایی به عنوان یک ماده نگهدارنده شناخته می شود که به علت قیمت مناسب و کارایی های بی شمار، محبوبیت بسیار زیادی در میان تولید کنندگان دارد.
محصول شیمیایی مورد نظر جزویی از خانواده بزرگ اترها محسوب می شود که جرم مولی آن حدود ۱۳۸ g/mol می باشد. فنوکسی اتانول با نام هایی نظیر PHE، Dowanol، rose ether، arosol و… در صنعت شناخته می شود.
فنوکسی اتانول، از کنار هم قرار گرفتن و پیوند بین ۸ عدد عنصر کربن با نماد شیمیایی C، ۱۰ عدد عنصر هیدروژن با نماد شیمیایی H و ۲ عدد عنصر اکسیژن با نماد شیمیایی O تشکیل شده است و فرمول شیمیایی آن به صورت C8H10O2 است.
روش تولید و ویژگی های فنوکسی اتانول
فنوکسی نیز همانند سایر مواد شیمیایی علاوه بر اینکه به طور طبیعی وجود دارد، میتوان با استفاده از ترکیبهای شیمیایی هم آن را تولید کرد. این ماده را میتوان در ترکیبات چای سبز پیدا کرد، از طرفی؛ برای ساخت آن با روش ترکیب مواد شیمیایی تنها کافی است اتیل اکساید( به شگل گاز و بی بو است) و فنول( کریستالهای سفید و اسیدی) را با یکدیگر در فشار و حرارت بالا ترکیب کنند. فنوکسی اتانول به هیچ عنوان در آب هیدرولیز نمیشود و تا دمای 100 درجه پایداری خود را حفظ خواهد کرد.
یکی از مهمترین ویژگیهای فنوکسی اتانول خواص ضد میکروبی آن است، این ماده شیمیایی در برابر انواع میکروبها، باکتریها و مخمرها مقاوم بوده و برای اثرگذاری بیشتر با موادی چون اتیل هگزین گلیسیرین و هگزین گلیکول ترکیب میشود.
فنوکسی اتانول به هیچ عنوان برای طبیعت و محیط زیست ضرر و زیانی ندارد.
کاربرد فنوکسی اتانول در صنایع
از آنجایی که فنوکسی اتانول خواص و ویژگی های متعددی دارد، در صنایع بسیاری مورد استفاده قرار می گیرد. در این قسمت به شرح برخی از کاربردهای اصلی آن می پردازیم:
فنوکسی اتانول در صنعت آرایشی و بهداشتی:
یکی از مهمترین کاربردهای این محصول شیمیایی استفاده از آن در صنعت داخلی تولید لوازم آرایشی و بهداشتی می باشد. فنوکسی اتانول به عنوان نوعی نگهدارنده وتثبیت کننده در ساختار لوازم آرایشی و بهداشتی حضور دارد.
همچنین خاصیت ضد میکروبی فنوکسی اتانول می تواند از رشد باکتری ها، میکروب ها، ویروس ها و… در لوازم آرایش جلوگیری کند و عمر مفید آن ها را افزایش دهد.
فنوکسی اتانول در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی که روزانه استفاده می کنید، یافت می شود. به عنوان مثال این ماده شیمیایی در محصولاتی آرایشی نظیر انواع کرم های مرطوب کننده، ضد آفتاب، سفید کننده و…، انواع سایه های چشم، ریمل و خط چشم، برق لب و رژلب، کانسیلر و… حضور دارد. همچنین در محصولات بهداشتی همچون رنگ مو، لاک، محصولات شست و شوی مو و بدن، کرم اصلاح و… استفاده می شود.
فنوکسی اتانول در صنعت تولید مواد ضدعفونی کننده:
این ماده خاصیت ضدعفونی کنندگی و پاک کنندگی دارد به همین علت از آن برای تولید و صنعت ایرانی انواع لوازم ضدعفونی کننده و پاک کننده استفاده می شود.
فنوکسی اتانول در صنعت تولید عطر:
فنوکسی اتانول جزو مواد اولیه عطر نیز می باشد و ، استفاده از آن در صنعت تولید عطر می باشد. چراکه هم دارای بوی خوش و مطبوع است و هم نوعی تثبیت کننده می باشد.
عوارض جانبی فنوکسیاتانول چیست؟
فنوکسیاتانول یک ترکیب شیمیایی است که در برخی محصولات مراقبت از پوست و آرایشی به کار میرود. عوارض جانبی احتمالی از استفاده از فنوکسیاتانول عبارتند از:
آلرژی و تحریک پوست: این ترکیب میتواند باعث آلرژی و تحریک پوست شود. بسیاری از افراد ممکن است به این ترکیب حساسیت داشته باشند و واکنشهای آلرژیک ناشی از تماس با پوست با فنوکسیاتانول را تجربه کنند. این واکنشها میتوانند شامل سوزش پوست، بثورات پوستی، اگزما و کهیر باشند.
تحریک انفعالی: فنوکسیاتانول ممکن است در برخی افراد باعث تحریک انفعالی شود، بهطوریکه پوست آنها به شدت حساسیت پیدا کرده و به محرکهای کمتری پاسخ میدهد.
در چند مطالعه، ارتباط این ترکیب با واکنشهای آلرژیک و تحریک پوستی نشان داده شده است. بهطور کلی، هرگونه واکنش غیرمعمول یا آلرژیک پس از استفاده از محصولات حاوی فنوکسیاتانول باید به پزشک یا متخصص پوست معلمانه گزارش شود.
آیا فنوکسیاتانول خطرناک است؟
بهطور کلی، استفاده از فنوکسیاتانول در غلظتهای پایین و در محصولات آرایشی و بهداشتی تایید شده توسط مقامات بهداشتی مختلف، از جمله FDA، برای استفاده مطمئن به شمار میآید. با اینحال، از تماس مستقیم این ترکیب با پوست یا اعضای بدن خودداری کنید.
مقایسه فنوکسیاتانول با اتانول
فنوکسیاتانول و اتانول (الکل) دو ترکیب مختلف با خواص و کاربردهای متفاوت هستند. اتانول، الکل شفاف و بیرنگی است که به عنوان ماده ضدعفونیکننده استفاده میشود. اتانول به عنوان حلال و نگهدارنده در محصولات آرایشی، دارویی و عطرها نیز کاربرد دارد.
فنوکسیاتانول یک ترکیب الکلی با خواص آروماتیک است و به صورت طبیعی و مصنوعی تولید میشود. این ترکیب میتواند باعث آلرژی و تحریک پوست شود. همچنین، برخی افراد ممکن است به این ترکیب حساسیت داشته باشند.
به طور کلی، اگر نیاز به استفاده از محصولات حاوی فنوکسیاتانول دارید و تجربه واکنشهای غیرمعمول یا آلرژیک دارید، بهتر است با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید و از استفاده از این محصولات پرهیز کنید. همچنین، در هر مورد، توصیه میشود که هرگونه واکنش ناخواسته پس از استفاده از محصولات را به متخصص مربوطه گزارش دهید.
مقایسه فنوکسی اتانول با اتانول
فنوکسی اتانول یک الکل اتری با خواص آروماتیک است. این ماده به دو صورت طبیعی و مصنوعی تولید می شود. خواص این ماده متفاوت از خواص اتانول و دیگر الکلها است. اتانول یک الکل شفاف و بی رنگ است. در واقع، یک اتان است که در آن یک گروه هیدروکسی جایگزین یک هیدروژن می شود. از اتانول به عنوان ماده ضد عفونی کننده استفاده می شود. اتانول به عنوان حلال و نگهدارنده در مواد دارویی، مواد آرایشی و عطرها نیز کاربرد دارد. به طور کلی، فنوکسی اتانول نوعی الکل با خواصی متمایز از دیگر الکلها است. اتانول تاثیرات مخربی بر سیستم عصبی مرکزی دارد اما اتیلن گلیکول فنیل اتر فاقد چنین تاثیراتی است. همچنین، این گلیکول اتر ماده ای چسبنده و خوش بو است در حالی که اتانول قابل اشتعال است و بوی تند و سوزاننده ای دارد.
چگونه فنوکسی اتانول روی برچسب محصولات مراقبت از پوست تشخیص دهیم؟
فنوکسیاتانول را به شکلهای زیر در لیست ترکیبات محصولات مراقبت از پوست میبینید:
- phenoxyethanol
- ethylene glycol monophenyl ether
- 2-Phenoxyethanol
- PhE
- dowanol
- arosol
- phenoxetol
- rose ether
- phenoxyethyl alcohol
- beta-hydroxyethyl phenyl ether
- euxyl K® 400, a mixture of Phenoxyethanol and 1,2-dibromo-2,4-dicyanobutane
کلام آخر
پس استفاده موضعی از فنوکسیاتانول با غلظت ۱٪ که به طور استاندارد در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست به کار میرود برای اکثر افراد ایمن است و در صورتی باید از این ترکیب اجتناب کنید که یکی از شرایط زیر را داشته باشید:
- حساسیت و آلرژی به فنوکسیاتانول
- سن کمتر از ۳ سال
اگر شما یک فرد بالغ و سالم و بدون سابقه حساسیت پوستی به این ترکیب هستید و از محصولات موضعی با غلظت کمتر از ۱٪ از این ماده استفاده میکنید دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. اما در نظر بگیرید استفاده از چند محصول روی هم حاوی این ترکیب در یک زمان شما را در معرض غلظت بالاتری از این ترکیب قرار میدهد که میتواند سبب تحریک پوست شود. داشتن اطلاعات پزشکی روزمره به زندگی بهتر کمک می کند. علم نوین نانو با استفاده از فن آوری های رایانه به افزایش دانستنیهای روز کمک کرده است.