فلوچارت: ابزاری برای برنامه نویسی
فلوچارت (Flowchart) یک نمودار گرافیکی است که برای نشان دادن جریان منطقی یک فرآیند یا الگوریتم استفاده می‌شود.
روندنما یا فلوچارت‌ها از مجموعه‌ای از نمادهای استاندارد برای نشان دادن مراحل مختلف یک فرآیند استفاده می‌کنند. این نمادها به برنامه نویسان کمک می‌کنند تا برنامه‌های خود را به صورت واضح و مختصر بیان کنند.
فلوچارت به چه کاری می‌آید؟
فلوچارت در واقع نقشه‌ای است که برنامه‌نویسان رایانه قبل از نوشتن برنامه به زبان برنامه‌نویسی اصلی آن را ترسیم می‌کنند. با مروری بر فلوچارت روند اجرای عملیات، مراحل و جزئیات برنامه و ورودی و خروجی هر مرحله از برنامه مشخص می‌شود. استفاده از فلوچارت جهت حل هر مسئله‌ای مفید است و بدون در نظر گرفتن زبان برنامه‌نویسی، نوشتن برنامه را سهولت می‌بخشد. علاوه بر این فلوچارت جزئی باارزش از مستندات هر برنامه می‌باشد که با کمک آن تفسیر برنامه، عیب‌یابی و استفاده توسط شخصی به جز برنامه‌نویس را آسان می‌کند.
تاریخچه فلوچارت
فلوچارت‌ها برای اولین بار در دهه 1920 توسط مهندسان آمریکایی برای بهبود ارتباطات در محیط‌های صنعتی استفاده شدند. در دهه 1930، چارلز هس، مهندس آمریکایی، مجموعه‌ای از نمادهای استاندارد برای فلوچارت‌ها ایجاد کرد. این نمادها به سرعت در سراسر جهان پذیرفته شدند و امروزه به‌طور گسترده برای مستندسازی و برنامه‌نویسی استفاده می‌شوند.
نمادهای مهم در رسم فلوچارت چیست؟
برای کشیدن روندنما از مجموعه شکل‌های قراردادی استفاده می‌کنیم که هرکدام در نمایش دستورات مختلف یک برنامه نقش دارند.
چند نمونه از بارزترین نمادهای فلوچارت را در این بخش معرفی می‌کنیم:
- ترمیناتور (Terminator): که شروع و پایان فرایند را مشخص کرده و به شکل بیضی نشان داده می‌شود. هر فلوچارت یک ترمیناتور برای شروع و یکی برای پایان دارد.
- فرایند (Process): به شکل مستطیل که برای نمایش دستورات معمولی مانند دستورات محاسباتی و انتسابی استفاده می‌شود.
- تصمیم (Decision): تصمیم‌گیری برای برقراری شرط است و با لوزی نشان داده می‌شود. این مرحله دو خروجی متفاوت وابسته به پاسخ شرط دارد.
- ورودی (Data):ورودی‌ها به شکل متوازی الاضلاع نشان داده می‌شوند.
- سند (Document): برای نمایش خروجی و گزارش نهایی از چهارضلعی منحنی استفاده می‌شود.
- ارجاع به درون برنامه (On-Page Reference): به شکل دایره که حرفی درون آن قرار گرفته نمایش داده می‌شود و به معنی پایان این مرحله در این فلوچارت و لزوم ادامه آن در فلوچارت دیگری است.
- تاخیر یا انتظار (Delay or wait): به شکل یک نیمه بیضی که به معنی انتظار و وقفه در انجام فرایند است.
انواع فلوچارت
انواع مختلفی از روندنما وجود دارد که هر یک برای اهداف خاصی استفاده می‌شوند. برخی از انواع رایج فلوچارت عبارتند از:
- فرآیند: این نوع فلوچارت برای نشان دادن جریان منطقی یک فرآیند استفاده می‌شود.
- تصمیم‌گیری: این نوع فلوچارت برای نشان دادن تصمیم‌گیری‌های منطقی استفاده می‌شود.
- تکرار: این نوع فلوچارت برای نشان دادن تکرار یک سری مراحل استفاده می‌شود.
- گرافیکی: این نوع فلوچارت برای نشان دادن یک فرآیند یا الگوریتم به صورت گرافیکی استفاده می‌شود.
کاربردها در برنامه نویسی
فلوچارت‌ها در برنامه نویسی برای اهداف مختلفی استفاده می‌شوند، از جمله:
- مستندسازی برنامه: فلوچارت‌ها می‌توانند برای مستندسازی برنامه‌های نوشته شده استفاده شوند. این کار می‌تواند به توسعه‌دهندگان و کاربران کمک کند تا نحوه عملکرد برنامه را درک کنند.
- برنامه‌نویسی: فلوچارت‌ها می‌توانند به برنامه نویسان کمک کنند تا برنامه‌های خود را به صورت واضح و مختصر بیان کنند. این کار می‌تواند به برنامه نویسان کمک کند تا خطاهای منطقی را در برنامه‌های خود شناسایی و اصلاح کنند.
- آموزش برنامه نویسی: فلوچارت‌ها می‌توانند برای آموزش برنامه نویسی استفاده شوند. این کار می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا مفاهیم برنامه نویسی را به صورت بصری درک کنند.
نحوه رسم فلوچارت
برای رسم یک روندنما ، باید از نمادهای استاندارد استفاده کنید. این نمادها معمولاً به صورت دایره‌ای، مربعی یا مستطیلی هستند. هر نماد نشان‌دهنده یک مرحله یا تصمیم در فرآیند است.
برای رسم یک فلوچارت، باید مراحل زیر را دنبال کنید:
- نقطه شروع فرآیند را مشخص کنید.
- مراحل مختلف فرآیند را مشخص کنید.
- تصمیم‌گیری‌های منطقی را مشخص کنید.
- نمادهای مناسب را برای هر مرحله یا تصمیم انتخاب کنید.
- خطوط را برای نشان دادن جریان منطقی بین مراحل رسم کنید.
نتیجه‌گیری
فلوچارت‌ها ابزاری ارزشمند برای برنامه نویسان هستند. فلوچارت‌ها می‌توانند به برنامه نویسان کمک کنند تا برنامه‌های خود را به صورت واضح و مختصر بیان کنند. این کار می‌تواند به برنامه نویسان کمک کند تا خطاهای منطقی را در برنامه‌های خود شناسایی و اصلاح کنند.این ابزار برای مستندسازی علم نوین نانو که یکی از دانستنیهای روز است و در زمینه های مختلف از جمله فن آوری های رایانه کاربرد دارد، مورد استفاده قرار میگیرد.